In een nieuw artikel introduceren we een ontwerp voor een goedkope, doe-het-zelf ‘valve gape monitor’ (kleppenstandmonitor), gericht op het meten van de mate van kleppenopening in tweekleppigen (schelpdieren zoals mosselen en oesters).
Tweekleppigen spelen een belangrijke rol in aquatische ecosystemen door water te filteren en de waterkwaliteit te verbeteren. Hun schelpbewegingen kunnen belangrijke inzichten bieden in hoe ze reageren op omgevingsfactoren zoals waterkwaliteit, de aanwezigheid van roofdieren of menselijke verstoringen. De monitor voor kleppenopeningen registreert deze subtiele bewegingen, waarmee we het gedrag van tweekleppigen kunnen volgen en veranderingen in het ecosysteem kunnen monitoren.
De monitor werkt met behulp van een kleine magneet die aan één schelp is bevestigd, gecombineerd met een magnometer op de andere schelp die de magnetische veldsterkte meet. Wanneer de schelp opent of sluit, verandert de afstand tussen de magneet en de magnometer, wat de gemeette magnetische sterkte veranderd. De monitor is gebouwd met betaalbare open-source Arduino-hardware en software, en zowel het ontwerp als de code zijn openbaar beschikbaar om te repliceren en te gebruiken in eigen experimenten.
We hebben de monitor getest in de natuur met drie mosselen. Deze mosselen waren het grootste deel van de tijd actief aan het filtervoeden en af en toe sloten ze hun schelpen snel. Dit laatste kan wijzen op het uitscheiden van feces en pseudofaeces, of een reactie op een roofdier. Voorlopige resultaten laten zien dat de monitor betrouwbaar kleppenopeningen kan registreren, wat suggereert dat dit hulpmiddel breder inzetbaar is voor ecologische monitoring.
Deze betaalbare monitor opent mogelijkheden voor veldonderzoekers en om de activiteit van tweekleppigen te monitoren, en waardevolle inzichten in de waterkwaliteit en de gezondheid van het ecosysteem te verkrijgen.
Lees alles over het onderzoek in het artikel: de Bruyn, W., Schendstok, J., & Hubert, J. (2024) VGWatch: A low-cost stand-alone monitor to measure the valve gape of bivalves in the field. Ecol. Indic. 163, 112085.
